Miasto Kieżmark
Kieżmark od niepamiętnych czasów posiadał ogromny potencjał historyczny i ludzki. To ludzie przemieniali swoje myśli w słowa, a słowa przekuwali w czyny, z których rodziły się zwyczaje. I to właśnie zwyczaje przodków ukształtowały charakter miasta, który z biegiem czasu wyznacza koleje naszych losów.
Podczas spaceru szlakiem zabytków można zobaczyć wiele pamiątkowych tablic umieszczonych tuż obok tych dawnych. Przywołajmy przynajmniej te najważniejsze.
NAJWAŻNIEJSZE TABLICE PAMIĄTKOWE NA SZLAKU
Przy wejściu do drewnianego kościoła artykularnego widnieje tablica upamiętniająca jubileusz 500-lecia Reformacji (1517 – 2017) i 300-lecia budowy świątyni (1717 – 2017).
Na pobliskim budynku liceum ewangelickiego znajduje się wiele tablic. I słusznie. W słynnej szkole nauki pobierały najwybitniejsze postaci ostatnich stuleci. Na jednej z tablic można przeczytać: „Rektorem i profesorem liceum był prozaik i dramatopisarz Ján Chalupka (1818 – 1824)”.
Nowy kościół ewangelicki również może się poszczycić pamiątkową tablicą, która jest umieszczona w jego wnętrzu. Z ulicy widoczna jest tablica z nazwiskiem Jur Hronec (1881 – 1959), którego uważa się za założyciela słowackiego szkolnictwa wyższego. Kolejna tablica znajduje się zaraz za drogą, na elewacji Artystycznej Szkoły Podstawowej im. A. Cígera.
Ratusz z dumą prezentuje epitafium, zaś pod adresem Hlavné námestie 14 można zobaczyć tablicę upamiętniającą rodzinę Genersich.
Tablica znajdująca się na Reducie z kolei przypomina aksamitną rewolucję, głosząc: „W tym miejscu stała prowizoryczna trybuna, z której w listopadzie 1989 roku zabrzmiał głos wolności (1989 – 2009)”.
Choć budynek, w którym mieści się Muzeum Kultury Mieszkalnej wiele pamięta, to w domu przy Hlavné námestie 37 w czasie nauki w Kieżmarku mieszkał pisarz Martin Rázus (1888 – 1937).
Niemal naprzeciwko, pod numerem 49 widnieje tablica z napisem: „W tym budynku w latach 1869-70 mieszkał pobierający nauki największy poeta słowacki, Pavol Országh Hviezdoslav (1849 – 1921)”.
Zaledwie dwa domy od Kościoła Mariackiego znajduje się kolejna tablica, upamiętniająca wybitną postać, z której dumni są kieżmarczanie. Dávid Frölich (1595 – 1648) był astronomem, matematykiem i geografem. W 1640 roku Ferdynand III Habsburg nadał mu tytuł cesarsko-królewskiego matematyka.
W wieży, przez którą wchodzi się do zamku znajduje się tablica upamiętniająca dr Oskara Szelényi, założyciela zamkowego muzeum.
Ulicę Starý trh zdobi tablica z napisem: „W tym budynku w latach 1912 – 1913 mieszkali słowaccy żacy kieżmarskiego liceum i szkoły handlowej: Matej Jančo, Ján Uhrík, Miloš Mičík i Ferdinad Čatloš – członkowie tajnego stowarzyszenia MOR HO!, którzy za swoje przekonania narodowe zostali wydaleni z węgierskich szkół”.
Obok bazyliki Świętego Krzyża i renesansowej dzwonnicy po dziś dzień stoi budynek katolickiej szkoły ludowej, do której w latach 1815 – 1818 uczęszczali wybitni matematycy bracia Otto B. Petzval oraz Jozef M. Petzval, który przysłużył się rozwojowi optyki.
Zabytkowy cmentarz jest pełen tablic, ale nie są to zwykłe tablice pamiątkowe, raczej epitafia. W pobliskim parku znajduje się pomnik Holokaustu z tablicą upamiętniającą kieżmarskich Żydów i synagogę, która stała tym miejscu w latach 1883 – 1962.
TO JESZCZE NIE WSZYSTKO
Dziesiątki tablic, których nie możemy tu przywołać świadczą o bogatej historii Kieżmarku. Widnieją one na budynkach i kryją się we wnętrzach wielu obiektów. Każde zapisane na nich nazwisko lub wydarzenie jest dla Kieżmarku powodem do dumy.
